Τετάρτη 25 Ιουλίου 2018

Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ





Η Βασιλεία του Θεού

Η έννοια της Βασιλείας του Θεού είναι μία εκ των σημαντικότερες διδασκαλίες του ευαγγελίου και μια από τις πλέον συζητήσιμες θεολογικές διαφοροποιήσεις μεταξύ της θεολογίας της Δύσης και της Ανατολής. Σκοπός και πρόταση της διδασκαλίας αυτής είναι να καταδειχτεί πως ο κόσμος της πτώσης πλέον έπαυσε με την έλευση του Χριστού και πως επήλθε μία νέα ανακαινισμένη και μεταμορφωμένη κτίση, όπου σε αυτή πλέον υπάρχει η ελπίδα της απολυτρώσεως του ανθρώπου.



Ο Θεός ως δημιουργός του σύμπαντος κόσμου και της κτίσεως, είναι και ο κυβερνήτης της πλάσης, ο οποίος ως σκοπό δεν έχει μόνο τη συντήρηση του κόσμου αυτού, αλλά επιδιώκει και να οδηγήσει τα πλάσματά του στην τελείωση, και την κτίση στην πλήρωση του σχεδίου Του. Έτσι ο ίδιος με την πανσοφία Του καθοδηγεί την πλάση, μη αφήνοντάς την σε τυχαία πορεία, αλλά αντιθέτως ενεργώντας μέσω της Θείας θελήσεώς του. Η αποδοχή δε αυτής της πορείας του κόσμου υπό τη Θεία καθοδήγηση του Θεού, σε καμία περίπτωση δεν αναιρεί τη δυνατότητα του αυτοβούλου, του αυτεξουσίου και της ελευθερίας του ανθρώπου, αλλά αντιθέτως αυτή είναι που γίνεται και μέσο της Θείας θελήσεως.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΥΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΙΔΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΥΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ


 ΠΗΓΗ ΑΠΟ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗ

Η Αγία Τριάδα

Ο Θεός είναι Ένας, άναρχος, άπειρος και αΐδιος στην ουσία και τη φύση του. Όμως αυτός ο Ένας στην ουσία Θεός είναι τριαδικός, διακρίνεται σε τρεις υποστάσεις, σε τρία πρόσωπα: τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα.



Πρόκειται για μια από τις βασικότερες αλήθειες της πίστης μας, που μας αποκάλυψε ο ίδιος ο Θεός με απλότητα και σαφήνεια. Το δόγμα της τριαδικότητας του Θεού είναι αδύνατο να το διερευνήσουμε λογικά. Το βρίσκουμε διατυπωμένο με ποικίλους τρόπους στην αγία Γραφή. Στη μεν Παλαιά Διαθήκη με σαφείς υπαινιγμούς και προεικονίσεις, στη δε Καινή Διαθήκη ολοφάνερα όπως στη Βάπτιση του Χριστού, όπου ακούγεται η φωνή του Πατέρα και εμφανίζεται το Άγιο Πνεύμα σαν Περιστέρι, στην αρχιερατική προσευχή του Χριστού, όπου ο Χριστός λέει «εγώ ερωτήσω τον Πατέρα και άλλον Παράκλητον δώσει υμίν το Πνεύμα της αληθείας, ο παρά του Πατρός εκπορεύεται» (Ιω. 15,26) και στην τελευταία συνάντηση του με τους μαθητές του, όπου τους λέει: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. 28,18) κ.α.


Το καθένα από τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδας είναι ο όλος Θεός και όχι ένα μέρος του Θεού, όλες τις ιδιότητες που έχει ο Πατέρας τις έχει και ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Ωστόσο τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας δε συγχέονται μεταξύ τους, αλλά ξεχωρίζουν από το ότι ο Πατέρας γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα, ο Υιός γεννιέται από τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα.


ΤΑ ΙΔΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ


Τα στοιχεία του Θεού είναι η μια ουσία, η τριαδικότητα και η πολυδυναμία. Η ουσία του Θεού είναι μία, γιατί ένας είναι ο Θεός. Είναι απόλυτα υπερβατική, ανεξερεύνητη και αδιάγνωστη. Είναι το μυστήριο του Θεού, απρόσιτο σε κάθε κτιστή οντότητα, ανθρώπους και αγγέλους. Μόνον ο άπειρος Θεός γιγνώσκει εαυτόν και κανένας άλλος.

Οι υποστάσεις είναι τρόπος της αϊδίου υπάρξεως του ενός Θεού. Κάθε υπόσταση είναι φορέας ολόκληρης της ουσίας του Θεού, ώστε ουσιαστικά να μην υπάρχουν τρεις Θεοί, αλλά ένας. Τα πρόσωπα της Τριάδος είναι διακρίσεις οι οποίες ωστόσο δεν καταστρέφουν την ενότητα και απλότητα της θείας φύσεως.

Κάθε πρόσωπο στην Τριάδα έχει και το υποστατικό του ιδίωμα, το οποίο είναι αυστηρά προσωπικό, αμετάδοτο και ακοινώνητο, δηλαδή δεν μπορεί να μεταδοθεί στα δύο άλλα πρόσωπα της Αγίας Τριάδας.


Το υποστατικό ιδίωμα του Πατρός είναι το αγέννητο και άναρχο. Δεν έχει ούτε χρονική αρχή ούτε αρχή προελεύσεως. Είναι η πηγαία θεότης, από την οποία λαμβάνουν αϊδίως το είναι ο Υιός και το Πνεύμα το άγιο. Στο πρόσωπο του Πατρός στηρίζεται η μοναρχία (η μία αρχή) στην τριαδική θεότητα. Ό Πατήρ δεν είναι ανώτερος του Υιού και του αγίου Πνεύματος. Τα θεία πρόσωπα είναι ομοούσια, ισότιμα και ισοδύναμα μεταξύ τους.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΡΙΑΔΙΚΟΣ





Ο Θεός είναι Ένας, άναρχος, άπειρος και αΐδιος στην ουσία και τη φύση του. Όμως αυτός ο Ένας στην ουσία Θεός είναι τριαδικός, διακρίνεται σε τρεις υποστάσεις, σε τρία πρόσωπα: τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα.

Πρόκειται για μια από τις βασικότερες αλήθειες της πίστης μας, που μας αποκάλυψε ο ίδιος ο Θεός με απλότητα και σαφήνεια. Το δόγμα της τριαδικότητας του Θεού είναι αδύνατο να το διερευνήσουμε λογικά. Το βρίσκουμε διατυπωμένο με ποικίλους τρόπους στην αγία Γραφή. Στη μεν Παλαιά Διαθήκη με σαφείς υπαινιγμούς και προεικονίσεις, στη δε Καινή Διαθήκη ολοφάνερα όπως στη Βάπτιση του Χριστού, όπου ακούγεται η φωνή του Πατέρα και εμφανίζεται το Άγιο Πνεύμα σαν Περιστέρι, στην αρχιερατική προσευχή του Χριστού, όπου ο Χριστός λέει «εγώ ερωτήσω τον Πατέρα και άλλον Παράκλητον δώσει υμίν το Πνεύμα της αληθείας, ο παρά του Πατρός εκπορεύεται» (Ιω. 15,26) και στην τελευταία συνάντηση του με τους μαθητές του, όπου τους λέει: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. 28,18) κ.α.

Το καθένα από τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδας είναι ο όλος Θεός και όχι ένα μέρος του Θεού, όλες τις ιδιότητες που έχει ο Πατέρας τις έχει και ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Ωστόσο τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας δε συγχέονται μεταξύ τους, αλλά ξεχωρίζουν από το ότι ο Πατέρας γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα, ο Υιός γεννιέται από τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα.


Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ


Στο πρώτο άρθρο του Συμβόλου της Πίστεως, το οποίο λέει: «Πιστεύω εις ένα   Θεόν,   Πατέρα,   παντοκράτορα, ποιητήν ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων». Ο Θεός της χριστιανικής πίστεως είναι Ένας, Πατέρας, Παντοδύναμος και Δημιουργός τόσο του ορατού όσο και του αόρατου κόσμου. Σύμφωνα με τη χριστιανική πίστη, ο Θεός είναι ο δημιουργός και θεμελιωτής του κόσμου ολοκλήρου, είναι η αρχή και η αιτία του σύμπαντος, καθώς επίσης αυτός που προνοεί και φροντίζει τον κόσμο και δίνει νόημα και σκοπό σε καθετί που υπάρχει στον κόσμο αυτό. H αγία Γραφή είναι γεμάτη από φράσεις όπου φαίνεται ότι ο Θεός «εν αρχή εποίησε τον ουρανόν και την γην» (Γεν. 1,1), «εθεμελίωσε την γην» (Ψαλμ. 101,21), «εστερέωσε την γην επί των υδάτων» (Ψαλμ. 135,6) και γενικά ότι «πάντα όσα ηθέλησεν ο Κύριος εποίησεν εν τω ουρανώ και εν τη γη, εν ταις θαλάσσαις και εν πάσαις ταις αβύσσοις» (Ψαλμ. 134,6).

Δεν είναι όμως μόνο ο θεμελιωτής του σύμπαντος ο Θεός. Είναι και ο συντηρητής, ο προνοητής και ο κυβερνήτης του. Τον κόσμο που δημιούργησε ο Θεός δεν τον άφησε στην τύχη του. Όρισε τους φυσικούς νόμους για να κυβερνιέται ο κόσμος, αλλά δεν παύει να στέκεται πάνω από τα δημιουργήματά του, να τα επιβλέπει και να τα κατευθύνει. Κάθε φορά που χρειάζεται, επεμβαίνει ο ίδιος και τα καθοδηγεί στην εκπλήρωση του σκοπού που όρισε για το καθένα. Με άλλα λόγια, ο Θεός της χριστιανικής πίστεως είναι το θεμέλιο, το στήριγμα και ο σκοπό προς τον οποίο αποβλέπει και κατευθύνεται όλη η κτίση.



Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΓΑΠΗ


Κυριότερο όμως γνώρισμα του χριστιανικού Θεού είναι η αγάπη. «Ο Θεός αγάπη εστί», γράφει ο ευαγγελιστής Ιωάννης (Ιω. 4, 16), θέλοντας μ' αυτό να τονίσει ότι το Θεό της χριστιανικής πίστεως τον χαρακτηρίζει η άπειρη στοργή, η αγαθότητα και η καλοσύνη. Όλη η δημιουργία πορεύεται μέσα στον ωκεανό της αγάπης του. Η αγάπη είναι το κίνητρό της, το ελατήριο και η αρχή της. Η ευτυχία και η μακαριότητα των λογικών δημιουργημάτων (αγγέλων και ανθρώπων) είναι ο σκοπός και το τέλος της.

Περισσότερο από όλα όμως ο Θεός εκδηλώνει την αγάπη του προς τον άνθρωπο. Η αγία Γραφή, για να μας δώσει την έκταση αυτής της αγάπης του Θεού τον ονομάζει Πατέρα, γιατί η αγάπη του πατέρα προς τα παιδιά του είναι η πιο ανιδιοτελής, η πιο ευγενική, η πιο πλούσια. Ολόκληρη η αγία Γραφή είναι γεμάτη από εκδηλώσεις της αγάπης του Θεού. Η φιλάνθρωπη παρουσία του γίνεται αισθητή μέσα σ’ όλη την ανθρώπινη ζωή και ιστορία.

Ιδιαίτερη είναι η αγάπη του Θεού προς τους αμαρτωλούς. Όπως κάθε καλός πατέρας περιποιείται περισσότερο το αδύνατο και ασθενικό παιδί του, έτσι και ο Θεός. Όχι μόνο δε θέλει την τιμωρία και το θάνατο του αμαρτωλού, αλλά περιμένει πάντοτε τη μετάνοια και τη σωτηρία του. Είναι πολύ χαρακτηριστικές οι παραβολές του χαμένου προβάτου και του άσωτου υιού.

Μεγαλύτερη απόδειξη της άπειρης αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο όμως αποτελεί το γεγονός ότι ακόμα και τον Μονογενή Υιό του έστειλε στη γη για τη σωτηρία του ανθρώπου. Η εξιλαστήρια θυσία του Υιού του είναι η πιο τρανή και συγκινητική εκδήλωση της φιλάνθρωπης αγάπης του Θεού.

 

Η ΟΥΣΙΑ ΚΑΙ Η ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΡΟΣΙΤΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ




Κατά τη χριστιανική πίστη ο Θεός είναι "μυστήριο", είναι ακατάληπτος και αχώρητος στο νου μας. Έτσι, είναι αδύνατο να σχηματίσουμε πλήρη εικόνα της ουσίας του, όπως επίσης είναι αδύνατο να βρεθούν χαρακτηρισμοί και ονόματα, που να μπορούν να εκφράσουν πλήρως την ουσία και το περιεχόμενο της έννοιας «Θεός».

Ο Θεός είναι αόρατος, ασύλληπτος, υπερβατικός, πέρα απ' όλα τα λόγια, πέρα από κάθε κατανόηση. Ο Θεός είναι άπειρος και τέλειος και γι' αυτό δεν μπορεί να γίνει κατανοητός από μας τους ατελείς και πεπερασμένους. Όπως είναι αδύνατο να χωρέσει μέσα σ' ένα ποτήρι ολόκληρος ο ωκεανός, έτσι είναι αδύνατο να χωρέσει μέσα στο ανθρώπινο μυαλό ο άπειρος κα ανεξιχνίαστος Θεός.



Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΘΕΚΤΟΣ ΣΤΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ


Ο Θεός μπορεί να είναι άπειρος και ασύλληπτος με το νου και τις αισθήσεις μας, ωστόσο η άπειρη αγάπη του δεν άφησε να πλανιόμαστε μέσα στο σκοτάδι της άγνοιας. Ο Θεός δεν άφησε τον εαυτό του άγνωστο και κρυμμένο. Όλος ο ορατός κόσμος που μας περιβάλλει αποτελεί ένα πρώτης τάξεως καθρέπτη μέσα από τον οποίο μπορούμε να πάρουμε μια πρώτη γεύση του θεϊκού μεγαλείου.

Εκτός από τη φυσική αυτή οδό γνώσεως του Θεού, εμείς οι Χριστιανοί έχουμε και την αποκάλυψη που μας έκανε ο ίδιος ο Υιός του με την Ενανθρώπηση του. Όμως και οι δύο αυτοί τρόποι (φυσικός και εξ αποκαλύψεως) γνώσεως του Θεού είναι ατελείς, αφού η ουσία του Θεού είναι απρόσιτη.

Γι' αυτό οι Πατέρες της Εκκλησίας μας λένε ότι η  ουσία του Θεού είναι άγνωστη και άρρητη (δε λέγεται) και μόνο «τα περί τον Θεόν» μπορούμε να γνωρίσουμε. Για περισσότερη κατανόηση του θέματος ο Πατέρες της Εκκλησίας κάνουν διάκριση ανάμεσα στην ουσία και τις ενέργειες του Θεού. Και η μεν ουσία είναι ακατάληπτη, ενώ οι ενέργειές του για τον κόσμο και ιδιαίτερα για τον άνθρωπο είναι «μεθεκτές» (κατανοητές) από την αντιληπτική ικανότητα του ανθρώπου, αρκεί βέβαια αυτός να φτάσει σε

κάποιο βαθμό τελειότητας.

Τη «μέθεξη» αυτή των ενεργειών του Θεού μπορούν να την πετύχουν όλοι οι πιστοί. Όταν η μέθεξη των ενεργειών του Θεού φτάσει στο ύψιστο σημείο της (τελείωση, τότε έχουμε τη «θέωση» του ανθρώπου, η οποία βέβαια δε σημαίνει ότι προσεγγίζουμε και την ουσία του Θεού. Απλώς γινόμαστε «θεοειδείς», όχι όμως και θεοί.

ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΓΩ ΕΙΜΙ Ο ΩΝ




Το όνομα του Θεού γράφεται στα εβραϊκά με τέσσερα γράμματα (Ιαβέ) και διαβάζεται Γιαχβέ. Όταν αργότερα (τον 3ο αι. π.Χ.) η Παλαιά Διαθήκη μεταφράστηκε στα ελληνικά το όνομα αποδόθηκε με τη φράση «εγώ ειμί ο Ων» και σημαίνει: ο ων, ο υπάρχων, ο ζων. Οι ιδιότητες του χαρακτηρίζονται με τα επίθετα: Παντογνώστης, Πάνσοφος, Παντοδύναμος, Παντοκράτωρ, που δημιούργησε τα πάντα, προνοεί, συντηρεί και κυβερνά τον κόσμο.


Όταν ο Θεός είπε στο Μωυσή το όνομα του, «εγώ ειμί ο Ων», φανέρωσε στους ανθρώπους ότι δεν είναι μια δύναμη αόριστη, που κατευθύνει τον κόσμο από μακριά, αλλά ότι είναι πρόσωπο, είναι Πατέρας γεμάτος αγάπη και στοργή για τα παιδιά του.

Κανένα όνομα ή λέξη που ερμηνεύει και αναφέρεται στον υλικό κόσμο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το Θεό. Τα ονόματα χρησιμοποιούνται για να ξεχωρίζουν όμοια όντα και πράγματα  μεταξύ τους. Όμως άλλος Θεός όμοιος δεν υπάρχει. Είναι παρών παντού και είναι πάντα κοντά μας. Με τη φανέρωση του στο Μωυσή, προετοίμασε τους ανθρώπους να καταλάβουν ποιος θα ήταν ο ρόλος του στην ιστορία του λαού του και ολοκλήρου του ανθρώπινου γένους.

Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ Ο δεύτερος τύπος απεικόνισης της Αγίας Τριάδος



Με τον όρο Αγία Τριάδα εννοείται το χριστιανικό δόγμα που περιγράφει την πίστη σε έναν τρισυπόστατο Θεό. Οι τρεις υποστάσεις ή πρόσωπα της Τριάδος είναι ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, τα οποία είναι αδιαίρετα και ομοούσια κατά τη θεότητα, έχουν την ίδια Θεία ουσία, την ίδια δύναμη, δόξα και ενέργεια.





Ο ΘΕΟΣ ΩΣ ΤΡΙΣΥΠΟΣΤΑΤΗ ΜΟΝΑΔΑ



Το τριαδικό δόγμα, που είναι μυστήριο ασύλληπτο από το ανθρώπινο πνεύμα, διατυπώνεται συνοπτικά ως εξής:

Ο Θεός είναι ένας και μόνος κατά την ουσία ή φύση, αλλά τριαδικός κατά τα πρόσωπα ή τις υποστάσεις, Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Ο Θεός, δηλαδή, είναι τρισυπόστατος. Οι τρεις αυτές υποστάσεις δεν πρέπει να θεωρηθούν σαν απλές όψεις ή μορφές της θεότητας, ώστε ο ένας Θεός να αποκαλύπτεται άλλοτε ως Πατέρας, άλλοτε ως Υιός και άλλοτε ως Άγιο Πνεύμα. Ούτε πάλι τα πρόσωπα αυτά είναι από διαφορετική ουσία ώστε να υπάρχουν τρεις Θεοί. Μία και μόνη Θεία ουσία και Θεότητα υπάρχει, άναρχη, άκτιστη (αδημιούργητη), άϋλη, αμετάβλητη, αδιαίρετη, παντοδύναμη, τέλεια. Συγχρόνως όμως ολόκληρη η μία Θεία ουσία υπάρχει στα τρία θεία πρόσωπα, χωρίς σύγχυση και χωρίς διαίρεση. Ούτε, λοιπόν, τρεις θεοί υπάρχουν, ούτε τα τρία πρόσωπα συγχέονται σε ένα. Και ενώ είναι και τα τρία πρόσωπα ομοούσια και έχουν τις ίδιες ιδιότητες διακρίνονται το ένα από το άλλο σε τούτο: Ο Πατέρας είναι αγέννητος, ο Υιός γεννάται από τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα αιωνίως. Σε κάθε ενέργεια του Θεού προς τα έξω, δηλαδή προς τον κόσμο, συμμετέχουν και τα τρία πρόσωπα, αλλά το καθένα με τη δική του τάξη.



Πιο αναλυτικά ο τριαδικός Θεός περιγράφεται ως "Τρισυπόστατη Μονάδα" η οποία φανερώνεται με ενέργειες και έργα στην κτίση και την ιστορία. Έχει μεν τρία πρόσωπα, αλλά αυτά τα τρία πρόσωπα δεν αποτελούν τρεις χωριστούς Θεούς, αλλιώς ο Χριστιανισμός δε θα ήταν μονοθεϊστική αλλά τριθεϊστική θρησκεία. Κατά το δόγμα, ο λόγος που ο τριαδικός Θεός είναι ένας αν και με τρεις υποστάσεις είναι η απουσία χώρου και χρόνου. Επειδή όμως ο χώρος και ο χρόνος είναι δημιουργήματα του Θεού, ο Θεός δεν υπόκειται σε αυτούς, καθώς ουδεμία σχέση υπάρχει μεταξύ κτιστού και ακτίστου. Έτσι έχουμε το μυστήριο (ακατάληπτο για τους ανθρώπους) της Τρισυπόστατης Μονάδας.



Ο Ένας και Μοναδικός Θεός έχει τρεις υποστάσεις ή πρόσωπα,  ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Ο Πατήρ αποτελεί την Αιτία της Θεότητος.

Τα τρία πρόσωπα αυτά ή αλλιώς υποστάσεις, έχουν μοναδικές και αμεταβίβαστες ιδιότητες που προκύπτουν από τις αιώνιες (χωρίς χρονική αρχή) σχέσεις τους. Ταυτόχρονα έχουν μία ουσία ή φύση, αλλά κάθε μία από αυτές ως υπόσταση δεν ταυτίζεται με την ουσία της θεότητος και έτσι "ο Πατήρ είναι η αιτία της υπάρξεως των υποστάσεων του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, αλλά όχι και της ουσίας και των ενεργειών αυτών, με τα οποία κοινωνεί.



Η Αγία Τριάδα για την οποιαδήποτε ανθρώπινη ύπαρξη αδύνατο να κατανοηθεί πλήρως, πόσο μάλλον να εξηγηθεί. Ο Θεός είναι απείρως μεγαλύτερος από μας, επομένως, δεν χρειάζεται να περιμένουμε να είμαστε σε θέση να τον κατανοήσουμε πλήρως. Η Βίβλος διδάσκει ότι ο Πατέρας είναι Θεός, ότι ο Υιός είναι Θεός και ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός. Αν και μπορούμε να κατανοήσουμε κάποιες σχέσεις μεταξύ των διαφορετικών προσώπων της Αγίας Τριάδας, εν τούτοις η Αγία Τριάδα είναι ακατανόητη στον ανθρώπινο νου. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι εκείνο δεν είναι αλήθεια ή ότι δεν βασίζεται στη διδασκαλία της Βίβλου.

Η λέξη «Τριάδα» δεν χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή. Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται στην προσπάθεια να περιγραφεί ο Τριαδικός Θεός, το γεγονός ότι υπάρχουν τρία συνυπάρχοντα, αιώνια πρόσωπα που αποτελούν το Θεό. Η Αγία Τριάδα είναι ένας Θεός σε τρία πρόσωπα. Δεν υπάρχει τίποτα λανθασμένο αν χρησιμοποιηθεί ο όρος «Τριάδα» αν και αυτή η λέξη δεν απαντάται στη Βίβλο.



Στην εκκλησιαστική ιστορία, η ταυτότητα της ουσίας και η διάκρισή της σε Τρία Πρόσωπα οδήγησε συχνά σε αιρετικές ερμηνείες.





Η ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ



Η αιώνια σχέση των τριών προσώπων ή υποστάσεων αποσαφηνίζεται με τρεις βασικές προϋποθέσεις:

α) Αίτιο του τρόπου ύπαρξης της Τριάδας καθεαυτής είναι μόνο ο Πατέρας,

β) Ο Πατέρας γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα χωρίς όμως να υπάρχει χρονική διαφορά ύπαρξης των τριών,

γ) Οι τρεις υποστάσεις (ή αλλιώς, πρόσωπα), υπάρχουν άχρονα και αιώνια ως εκδήλωση μιας ουσίας και φύσης.



Αυτό σημαίνει ότι στην Αγία Τριάδα υπάρχει:

α) Ένα αίτιο,

β) Ταυτότητα ουσίας (τα πρόσωπα είναι ομοούσια), και

γ) Ετερότητα των υποστάσεων ή προσώπων.



Το ένα αίτιο και η μία ουσία εξηγούν το γιατί ο θεός είναι ένας και η ετερότητα των υποστάσεων εξηγεί το γιατί ο Θεός είναι τρισυπόστατος. Έτσι στην ορθόδοξη θεολογία γίνεται αντιληπτό πως έχουμε διαχωρισμό κοινών ιδιοτήτων και ακοινωνήτων, με τις κοινές να βρίσκονται πλήρως και στις τρεις υποστάσεις όπως η ενέργεια, η βούληση και των ακοινωνήτων δηλαδή των χαρακτηριστικών που εμπεριέχονται μόνο σε κάθε μια υπόσταση αποκλειστικώς όπως το αναίτιο, το αίτιο δια του γεννάσθαι, το αίτιο δια του εκπορεύεσθαι, το αγέννητο, το γεννητό, το εκπορευτό. Γι αυτό και οι υποστατικές ιδιότητες ονομάζονται και τρόποι υπάρξεως του Θεού.

Η ετερότητα των υποστάσεων

Την ετερότητα των υποστάσεων συνιστά το γεγονός ότι:

α) Ο Πατέρας είναι αγέννητος

β) Ο Υιός γεννάται από τον Πατέρα (άχρονα)

γ) Το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα.

Οι παραπάνω ιδιότητες, ονομάζονται "υποστατικά ιδιώματα" και κάθε ιδίωμα ανήκει στην ιδιαίτερη υπόσταση και μόνο.

Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΣ

Ο ΑΓΙΟΣ ΘΕΟΣ 

Η ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ
Ο Παλαιός των Ημερών
Ενώ ο άνθρωπος μπορεί να είναι με τη χάρη του Θεού και τις δικές του προσπάθειες σχετικά μόνο άγιος, ο Θεός είναι απόλυτα άγιος, δηλαδή είναι άγιος εκ φύσεως, από την ουσία και την ύπαρξη του. Ως άγιος ο Θεός δεν έχει καμιά ηθική ατέλεια, αγαπά μόνο το αγαθό και αποστρέφεται την αμαρτία.
Εμπρός στην αγιότητα του Θεού ο άνθρωπος αισθάνεται δέος και απεριόριστο σεβασμό. Και το σεβασμό αυτό εκδηλώνει με τους λόγους, τα έργα και τη λατρεία του. Με συστολή και ευλάβεια προφέρει το όνομα του Θεού. Όταν πρόκειται να εκτελέσει μια πράξη, διερωτάται αν η πράξη αυτή είναι σύμφωνη με το θέλημα του Θεού. Και τέλος με σοβαρότητα, αφοσίωση και κατάνυξη υμνεί, δοξάζει, ευχαριστεί και ικετεύει το Θεό.



Η ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ
Ο άνθρωπος έχει την ακατάσχετη επιθυμία να πλησιάσει και να γνωρίσει το Θεό, επειδή είναι δημιούργημα Αυτού. Στο χώρο της φύσεως γνωρίζει ο άνθρωπος το Θεό έμμεσα, με τη λογική σκέψη του, ενώ στο χώρο της Εκκλησίας Τον γνωρίζει άμεσα, με ολόκληρη την ψυχική του ζωή.
Ο φυσικός κόσμος μας υπενθυμίζει διαρκώς την ύπαρξη του Θεού. Ο Θεός φανερώνει στους ανθρώπους ότι μπορεί να τους γίνει γνωστό γι' Αυτόν. Γιατί οι αόρατες ιδιότητες του, δηλαδή η αιώνια δύναμη του και η θεότητα του, βλέπονται καθαρά αφότου δημιουργήθηκε ο κόσμος, καθόσον γίνονται νοητές δια μέσου των δημιουργημάτων του. Παράλληλα όμως στη ζωή αυτή βλέπουμε τον Θεό σαν σε καθρέφτη αμυδρά, ενώ στο μέλλοντα αιώνα, θα βλέπουμε πρόσωπο προς πρόσωπο (Α' Κορ. 13,12). Αυτό σημαίνει ότι η ουσία του Θεού είναι ασύλληπτη και ακατάληπτη από τον άνθρωπο. Μόνο η ύπαρξη και οι ιδιότητες του Θεού μας είναι προσιτές, κι αυτές όχι τέλεια.
 
Παρατηρώντας λοιπόν και μελετώντας τον κόσμο προκύπτει το συμπέρασμα ότι ο Θεός, ο δημιουργός αυτού του κόσμου, είναι παντοδύναμος, πανταχού παρών, αιώνιος, πάνσοφος, παντογνώστης, άγιος, δίκαιος, πανάγαθος, γεμάτος από αγάπη, ευσπλαχνία, μακροθυμία κλπ.
Ο πιστός μέσα στο λειτουργικό χώρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας γνωρίζει το Θεό βιωματικά. Ο αόρατος και ακατάληπτος Θεός γίνεται ορατός και αντιληπτός (μόνο βιωματικά, δηλαδή με την ψυχική εκείνη κατάσταση που δημιουργείται από την προσωπική επικοινωνία με το Θεό μέσα στη Θεία Λατρεία. Ο πιστός γνωρίζει το Θεό ως αγάπη και ζει την ειρήνη και τη μακαριότητα της παρουσίας Του.

Η ΕΥΧΗ ΤΟΥ ΤΡΙΣΑΓΙΟΥ ΥΜΝΟΥ
ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ
 
Στο πρώτο μέρος της Θείας Λειτουργίας και την ώρα που ψάλλεται από το χορό ο τρισάγιος ύμνος ("Άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος ελέησον ημάς"), ο ιερέας απευθύνει στο Θεό Πατέρα την παρακάτω ευχή, που λέγεται «ευχή του τρισάγιου ύμνου».
«Άγιε Θεέ, Συ που ευαρεστείσαι στους αγίους και ανυμνείσαι με τον τρισάγιο ύμνο από τις αγγελικές τάξεις των Σεραφείμ και δοξολογείσαι από τα Χερουβείμ και προσκυνείσαι απ' όλες τις επουράνιες δυνάμεις· Συ που έφερες τα πάντα από την ανυπαρξία στην ύπαρξη· Συ που έκτισες τον άνθρωπο κατά τη δική σου εικόνα και ομοίωση και τον καταστόλισες μ' όλα σου τα χαρίσματα· Συ που δίνεις σοφία και σύνεση σ' εκείνον που την ζητεί και δεν παραβλέπεις τον αμαρτωλό, αλλά όρισες τη μετάνοια για να σωθεί· Συ που αξίωσες εμάς τους ταπεινούς και ανάξιους δούλους σου και την ώρα τούτη να στεκόμαστε μπροστά στη δόξα του αγίου θυσιαστηρίου σου και να σου προσφέρουμε την προσκύνηση και τη δόξα που σου οφείλεται· Συ, Κύριε, δέξου και από το στόμα μας το αμαρτωλό τον τρισάγιο ύμνο και ρίξε σε μας το βλέμμα της αγαθότητας σου· Συχώρεσε μας όλα τα αμαρτήματα που κάναμε είτε με τη θέληση μας είτε χωρίς να το θέλουμε. Αγίασε τις ψυχές και τα σώματα μας και αξίωσε μας να σε λατρεύουμε με ευλάβεια σ' όλη μας τη ζωή, με τη μεσιτεία της αγίας Θεοτόκου και όλων των αγίων, οι οποίοι ανέκαθεν σου έδωσαν χαρά γιατί έζησαν όπως ήθελες. Γιατί Συ είσαι ο Θεός μας ο άγιος και σε σένα, τον Πατέρα και τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα απευθύνουμε τη δοξολογία μας και τώρα και πάντοτε και σ' όλους τους αιώνες».
Ο λειτουργικός ύμνος "Άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος ελέησον ημάς" λέγεται τρισάγιος ύμνος, επειδή επαναλαμβάνεται σ' αυτό τρεις φορές η λέξη άγιος και επειδή απευθύνεται στον τρισυπόστατο Θεό. Δηλαδή, άγιος είναι ο Θεός, ο άναρχος Πατέρας, άγιος ισχυρός, ο συνάναρχος Υιός, άγιος αθάνατος, το Πνεύμα το Άγιο. Ο τρισάγιος ύμνος λέγεται και αγγελικός, γιατί προήλθε από το γνωστό αγγελικό ύμνο του οράματος του προφήτη Ησαΐα.
Ψάλλοντας η στρατευόμενη (επίγεια) Εκκλησία τον τρισάγιο ύμνο ενώνει τη φωνή της με τα λειτουργικά πνεύματα, τους αγγέλους, και τους αγίους της θριαμβεύουσας Εκκλησίας σε μια παγκόσμια λατρευτική δοξολόγηση του Τριαδικού Θεού. Τη στιγμή αυτή ο λαός του Θεού γίνεται ισότιμος με τις ασώματες και νοερές δυνάμεις του Ουρανού. Ο τρισάγιος ύμνος, με τον οποίο ο πιστός λαός υμνεί την αγιότητα του Θεού, αποκαλύπτει τη μελλοντική ένωση και ισοτιμία του λαού αυτού με τους αγγέλους.
Αλλά ο τρισάγιος ύμνος και η ευχή του έχουν και δοξολογικό και ικετευτικό χαρακτήρα. Ο ιερέας μαζί με το πλήρωμα της Εκκλησίας δοξάζει πρώτα το Θεό της αγάπης για τη δημιουργία του σύμπαντος από το μηδέν, για την πλάση του ανθρώπου κατά τη δική του εικόνα και ομοίωση, για το απέραντο έλεος του προς τους αμαρτωλούς. Ζητεί κατόπιν τη συχώρεση των αμαρτιών μας και τον αγιασμό μας για να τον λατρεύουμε όπως πρέπει σ' όλη μας τη ζωή.